Toksoplazmoza w trakcie ciąży. Objawy, leczenie, skutki

Toksoplazmoza to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych występujących u człowieka. Jest szczególnie niebezpieczna w ciąży, dlatego badania w kierunku tej choroby są jednymi z pierwszych, jakie zaleca się ciężarnym.
Toksoplazmoza to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób pasożytniczych występujących u człowieka. Uważa się, że występuje u jednej trzeciej populacji. Za jej powstanie odpowiada jednokomórkowy pasożyt Toxoplasma gondii. Jego żywicielami są koty – to w ich przewodzie pokarmowym następuje ich rozmnażanie, a później wydalenie z kałem.

Toksoplazmoza a ciąża

Z pojęciem „toksoplazmoza” spotyka się każda kobieta w ciąży lub planująca potomstwo. Już w czasie pierwszej wizyty u ginekologa, który potwierdza ciążę, kobieta zostaje poinformowana o konieczności wykonania badania w kierunku toksoplazmozy. Toksoplazmoza jest bardzo niebezpieczna dla rozwijającego się płodu. Jeśli kobieta w ciąży zarazi się toksoplazmozą, pasożyt przez łożysko może dostać się do płodu. Mówi się wtedy o toksoplazmozie wrodzonej. Ryzyko zarażenia płodu przez zakażoną matkę wzrasta wraz z wiekiem ciąży. Według badaczy wynosi ono od 25 procent w pierwszym trymestrze do 65 procent w trzecim trymestrze ciąży. Według danych w Polsce dochodzi do wystąpienia toskoplazmozy wrodzonej w 1 do 4 przypadkach na 1000 ciąż. Następstwem wrodzonej toksoplazmozy mogą być wodogłowie lub małogłowie, zwapnienia mózgowe, opóźnienie rozwoju psychomotorycznego, a także poważne osłabienie wzroku.

Przyczyny toksoplazmozy

Toksoplazmozą można zarazić się kilkoma drogami: pokarmową, przez łożysko, jeśli choruje matka oraz rzadziej, podczas transfuzji krwi. Najczęściej do zakażenia pasożytem dochodzi przez drogę pokarmową. Może być to spowodowane zjedzeniem surowego bądź niedogotowanego mięsa (dotyczy to wszystkich rodzajów mięsa), wypiciem skażonej wody czy zjedzeniem surowych, nieumytych warzyw i owoców. Źródłem zakażenia może być także kontakt ze skażoną glebą, np. podczas prac w ogródku. Odnotowano także przypadki zarażenia T. gondii spowodowane spożywaniem niepasteryzowanego mleka i wytworzonych z niego serów.

Toksoplazmoza objawy

Toksoplazmoza, w przypadku zarażenia się drogą pokarmową, może nie dawać żadnych objawów. Jeśli jednak się pojawią, najczęściej mylone są z grypą lub przeziębieniem. Pojawia się bowiem gorączka, można zaobserwować powiększenie węzłów chłonnych i odczuwać bóle mięśni czy głowy. Toksoplazmoza może mieć jednak ciężki przebieg. Wówczas choroba atakuje narządy. Może dojść do zapalenia wątroby, zapalenia płuc, zapalenia mózgu czy siatkówki (toksoplazmoza oczu).

Toksoplazmoza badania

Aby sprawdzić, czy kobieta choruje na toksoplazmozę, wykonuje się badania z krwi. Badanie w kierunku toksoplazmozy jest badaniem obowiązkowym, bezpłatnym i wykonuje się je do 10 tygodnia ciąży. Badanie polega na określeniu obecności przeciwciał: Toxoplasma gondii IgG oraz Toxoplasma gondii IgM. Przeciwciała klasy IgM wykrywa się u osób ze świeżo nabytym zarażeniem. Mogą się utrzymywać do roku od zakażenia, a nierzadko i dłużej. Przeciwciała IgG produkowane są przez całe życie w następstwie inwazji pierwotnej. Badaniem uzupełniającym jest Toxoplasma gondii IgA. Oznaczenie swoistych przeciwciał IgA stosowane jest zwykle jako badanie pomocnicze u kobiet w ciąży, podejrzanych o pierwotne zarażenie toksoplazmą. Przeciwciała IgA pojawiają się około 7 dni po zarażeniu wraz z przeciwciałami IgM. Ich stężenie gwałtownie wzrasta, a następnie spada i utrzymuje się przez około 9 miesięcy. Zdarza się, że niskie stężenie utrzymuje się ponad rok. Ponieważ przeciwciała IgA nie przechodzą przez łożysko, ich obecność w krwi płodu, lub noworodka/niemowlęcia w pierwszych 6 miesiącach życia pozwala na potwierdzenie wrodzonego zarażenia.

W przypadku diagnozy toksoplazmozy, konieczne jest wdrożenie leczenia. Kobiecie zaleca się przyjmowanie spiramycyny. Jest to antybiotyk z grupy makrolidów, bezpieczny dla rozwijającego się dziecka.